Nowy, cyfrowy świat? 10. Jubileuszowa Konferencja Technik Szerokopasmowych firmy VECTOR – Telekabel 06.2011

Nowy, cyfrowy świat? 10. Jubileuszowa Konferencja Technik Szerokopasmowych firmy VECTOR
MARZENA LUTEREK, ANDRZEJ KONASZEWSKI
„FOT. TELEKABEL/VECTOR

„Budujemy nowy dom… cyfrowy dom” – pod takim hasłem przebiegły obrady 10. Jubileuszowej Konferencji Technik Szerokopasmowych, zorganizowanej w czerwcu br. przez firmę VECTOR w sopockim hotelu Haffner. Omawiano najistotniejsze aspekty rozwoju cyfrowej oferty operatorów sieci kablowych, rzecz jasna nie bez znaczącego udziału technologicznego w tym rozwoju gospodarza Konferencji. W spotkaniu wzięło udział ok. 200 przedstawicieli branży z Polski i z zagranicy.

– Wyzwania, które nas czekają w przyszłości, to wyzwania o znacznie większej skali niż dotychczas – mówił witając gości Jacek Kajut, prezes spółki VECTOR. – Nie ma w tej chwili oczywistych odpowiedzi, jak ta przyszłość będzie wyglądała, ale musimy wspólnie, dostawcy technologii i operatorzy, podjąć wiele decyzji po to, żeby sprostać wyzwaniom. Jestem absolutnie przekonany, że potrafimy sobie z tą rzeczywistością poradzić i poprowadzić nasz biznes jako najbardziej konkurencyjny biznes telekomunikacyjny dzisiejszych czasów. Oczywiście, to pieśń przyszłości, kolejnych pięć czy dziesięć lat, Natomiast czas, żeby o tym myśleć, to czas tu i teraz – dodał J. Kajut

I właśnie nad tym co nas czeka, czyli nad potrzebą wprowadzania zaawansowanych usług cyfrowych do oferty sieci kablowych, rozprawiali podczas tematycznego panelu, pierwszego dnia Konferencji, operatorzy CATV pod przewodnictwem Marcina Ułasik z firmy VECTOR. I ku niemałemu zaskoczeniu słuchaczy, wizja konieczności rozwijania cyfrowej oferty dla abonentów wcale nie jest taka oczywista. Na pytanie moderatora – Czym tak naprawdę są dla Ciebie rozwinięte usługi cyfrowe? Odpowiedzi znacznie od siebie odbiegały.
– Dla mnie oferta cyfrowa to zera i jedynki – stwierdził Mark Bugajski z firmy ARRIS. To znaczy wszystko, co można przesłać za pomocą gigabajta, jest cyfrowe. I w tej matematycznej sferze można wprowadzić w życie wspaniałe rzeczy. Można dzielić kontent. Można mieszać telewizję z innymi cyfrowymi mediami. To jest właśnie nowoczesna cyfrowa telewizja. – Trudno mi się z przedmówcą nie zgodzić – stwierdził Jacek Kobierczyki z firmy TOYA.

– My, zaczynając działalność 20 lat temu, od początku spotykaliśmy się z zerami i jedynkami, dlatego że pierwsze przekazy obrazu braliśmy z satelity i były one przecież w postaci cyfrowej. W przypadku TOYA 12 lat temu zaczęliśmy oferować powszechnie internet do domu. I to była druga cyfrowa rewolucja i też przesyłaliśmy zerojedynki. Od kilku lat świadczymy usługi telewizji wideo-audio cyfrowej. Natomiast nowoczesne usługi cyfrowe oznaczają interaktywność, łączenie dwóch światów, internetu i telewizji w jednym urządzeniu – telewizorze.
– Nasz klient będzie miał możliwość wpływania na to, co robi w danym momencie – wypowiadał swą opinie Tadeusz Nowakowski z TVK Chopin. – Bo poziom techniki, który zaczynamy dostarczać, będzie ewoluował właśnie w kierunku decydowania przez klienta, co chce robić, kiedy i jak. Zaczęło się od internetu, a teraz dołączyła telewizja połączona z internetem i telewizją na życzenie. I jest problem, czy sobie z tym poradzimy. Zwłaszcza w sferze finansowej. Czy będziemy w stanie zaspokoić rynek w kontekście technologii, która jednak nie jest zbyt tania…

Cyfrowy owczy pęd?

Ta wypowiedź dolała oliwy do ognia. Bo już konieczność wdrażania nowych usług w sferze cyfrowej nie była oczywista dla Roberta Kowalczyka z firmy SatFilm. – Swego czasu producenci i dostawcy urządzeń technicznych starali się w pewien sposób wyprzedzać rzeczywistość i wytwarzali wśród operatorów owczy pęd do tego, żeby oferować coś innego, coś nowego. Kilka lat temu firma ADB pionowała wprowadzić nowatorski set-top-box cyfrowy, i miał to być „Cyfrowy dom”. Z tej idei nie pozostało nic. Dopiero teraz pojawiają się próby jej „odgrzewania”. Ale wydaje się, że trzeba się nad tym wszystkim zastanowić i spróbować spojrzeć z innej strony. Taki owczy pęd powoduje ogromne nakłady finansowe u operatorów, a za nim w zasadzie nie stoją żadne zyski. Dlatego, że klienci chcą wprawdzie oglądać coraz więcej, ale za coraz mniej pieniędzy. Nic ma takiego operatora telekomunikacyjnego (z wyjątkiem największych), który by zarabiał np. na wideo na żądanie. To tylko gadżet, z którego klienci w małym stopniu korzystają i to wtedy, kiedy jest to usługa dodatkowa za darmo. Nie wiem, czy to dobra droga rozwoju. Wiem natomiast od innych operatorów, którzy posiadają set-top-boxy z nagrywarkami PVR, że na początku po ten sprzęt ustawiają się kolejki, a po pół roku okazuje się, że nie więcej jak 5-8 procent osób korzysta z możliwości tego sprzętu. A operator za ten gadżet musiał zapłacić straszne pieniądze, zmodernizować sieć, gdy na przychody to się w żaden sposób nie przekłada. Kolejna sprawa to użytkowość nowych urządzeń – kontynuował mówca. – Czy przeciętny abonent poradzi sobie z tymi nowinkami? Bo ja znam przykład fachowca z tej branży, który kupił sobie telewizor i nie był w stanie podłączyć go do internetu, bo nie zgadzały się jakieś drobne protokoły. Czy więc przeciętny abonent da sobie z tym radę?

Branża w liczbach

Ciekawe, szczegółowe dane dotyczące branży telekomunikacyjnej w Polsce zaprezentowała Ewa Michalska z PIKE. Okazuje się, że w kraju mamy zarejestrowanych 6,5 tys. firm telekomunikacyjnych. Liczba abonentów płatnych platform telewizyjnych wynosi 10,62 min. 3,2 min to odbiorcy naziemnej i satelitarnej transmisji free to air. Ze stałego dostępu do internetu korzysta 6,5 min osób, a 1,97 min z internetu mobilnego. Telefonia stacjonarna oferuje 10,58 min linii, komórkowa zaś ma 45,8 min abonentów.
Szacowana wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego – 46,56 mld zł (na co procentowo składają się: telefonia mobilna – 54, telefonia stacjonarna – 20, płatna telewizja 11, dostęp do internetu – 9 i transmisja danych – 6 proc.). Prognozy na 2015 rok przewidują wzrost wartości rynku do 53,16 mld zł.

Jak na tym tle wygląda branża CATV?
W Polsce jest zarejestrowanych 630 operatorów sieci kablowych. Posiadają oni w sumie 4,6 min abonentów (przy łącznej liczbie gospodarstw domowych będących w zasięgu sieci CATV – 7 min). W dalszym więc ciągu, mimo prac nad konsolidacją branży, istnieje duże rozdrobnienie rynku. 60 proc. wszystkich klientów jest obsługiwanych przez 4 (a już niebawem, ze względu na przejęcie ASTER przez UPC Polska) 3 największe podmioty.
Liczba abonentów telewizji cyfrowej kablowej -1,23 min (980 tys. w roku 2010). 756 tys. abonentów sieci kablowych dysponuje telefonem stacjonarnym, a komórkowym – 66 tys. 1,82 min abonentów korzysta z internetu stacjonarnego, a 17 tys. / mobilnego.

Jakich kierunków rozwoju możemy się spodziewać od branży CATV w ciągu najbliższych 3-5 lat?
Technologicznie można je streścić w trzech punktach:
– pełna cyfryzacja sieci
– 1. część NGN (sieci następnej generacji) – implementacja DOCSIS 3.0
– uniwersalny set-top-box

W kategoriach ofertowych to:
– zwiększenie liczby programów TV (także w formatach HD i 3D)
– pełne usługi telekomunikacyjne i różne usługi dodatkowe (PVR, multiroom, VoD itp.)
– personalizacja usług dla indywidualnych klientów
– pełna konwergencja rynku i nasycenie usług, czyli ilościowy wzrost generowany tylko przepływem abonentów pomiędzy operatorami
– unikatowe metody pozyskiwania nowych klientów
– ciężar relacji firm z obecnymi klientami przeniesiony na elektroniczne zarządzanie przez klienta osobistym kontem abonenckim.

Tendencje i kierunki

Znaczną część Konferencji przeznaczono tradycyjnie na omówienie tematów technologicznych, związanych z rozwojem nowoczesnych sieci i usług cyfrowych. Maciej Muzalewski, dyrektor rozwoju rynku HFC w VECTOR, prezentacją „Tendencje rynkowe i kierunki rozwoju sieci operatora kablowego” przedstawił główne kierunki rozwojowe branży na podstawie danych zebranych z konferencji branżowych i rozmów z największymi operatorami. Omówił także nowe rozwiązania alternatywne dla dzisiejszych set-top-boxów, czyli Home Video Gateway oraz proces migracji headendów w kierunku Media Data Center. Wprowadzanie nowych rozszerzonych usług wymusza zwiększenie przepustowości sieci – w prezentacji przedstawiono ewolucyjne metody poszerzania pasma, takie jak: segmentacja sieci, bardziej efektywne modulacje i techniki kodowania (QAM 4096, COFDM i DVB-C2 w DS; multipleskowanie statystyczne; S-CDMA i QAM 64 w US; Upstream channel bonding), poszerzenie pasma kanału zwrotnego (inny podział DS/US) czy poszerzenie pasma częstotliwości do min. 1 GHz. Prelegent przedstawił początki FTTH/PON oraz zmiany w modelach biznesowych związane z nowymi treściami OTT (over-the-top). Wzrost oczekiwań abonentów odnośnie do jakości świadczonych usług wymusza wzrost profesjonalizmu operatora sieci oraz poszerzenie wiedzy i podwyższenie efektywności ekip technicznych. W tym celu stworzono rozwiązania: Service Assurance Software, badanie Customer Experience i profilu Klienta, Workflow management.

Mark Bugajski z firmyARRIS wystąpił z prezentacją „Zaawansowane usługi cyfrowe – przyszłość w domu abonenta”, w której omówił trendy Web-to-TV i ich wpływ na wydatki konsumenta i operatora na podstawie danych z USA.
Prezentacja „Ekspansja usług cyfrowych – drogi dotarcia do abonenta” Erika Krusse z firmy Ericsson była poświęcona rozwojowi systemów usług cyfrowych wideo, w kierunku dostępności na wielu platformach z wykorzystaniem różnych urządzeń abonenckich do odbioru usług. Usługi cyfrowe oparte na nowoczesnej i dynamicznej technologii IP to temat, którego omówienia podjął się Jacek Gwizdak, starszy inżynier systemowy w VECTOR. W technologii wykorzystywana jest jedna stacja, oferująca wiele możliwości (DVB, IPTV, Edge PAL/QAM/COFAM). Prelegent opisał nowoczesne sposoby prezentacji treści, takie jak multicast czy A2A. Dzięki multicast, czyli modelowi dystrybucji informacji, dla którego liczba odbiorców jest dowolna, możliwe jest uzyskanie nowych metod przekazu treści oraz znaczące oszczędności pasma. Z kolei A2A to uniwersalne rozwiązanie umożliwiające odbiór treści za pomocą dowolnego urządzenia (Ericsson) lub na komputerze PC (z wykorzystaniem Google). W wkładzie omówiono również nowy typ przekazu treści OTT jako element układanki TV over IP.

W prezentacji „Ewolucja sieci dostępowej – Pasywne Sieci Optyczne (PON) jako kierunek rozwoju sieci” Marcin Starzyński, dyrektor rozwoju rynku w VECTOR, dokonał porównania budowy sieci w technologii HFC/DOCSIS i PON oraz modeli usługowych realizowanych w tych technologiach. Prelegent wskazał ważne punkty w rozwoju technologii HFC na kolejne lata i uzasadnienie inwestowania w sieć HFC. W prezentacji została szczegółowo omówiona technologia PON, która znacznie zwiększa przepustowość sieci i tym samym pozwala na realizację nieograniczonej liczby usług, oferowanych użytkownikom zarówno indywidualnym, jak i biznesowym. Technologia PON, wykorzystująca jako nośnik transmisyjny włókna światłowodowe, pozwala na uzyskanie wysokiej jakości przesyłanych danych, głosu i obrazów wideo. Prelegent omówił zalety technologii xPON, w której architektura jest zbliżona do struktury sieci HFC (możliwość wykorzystania posiadanych aktywów). Technologia xPON charakteryzuje się niższymi kosztami CAPEX (infrastruktura światłowodowa, powierzchnia HE/HUB, system zasilania i klimatyzacji, ODF – Optical Distribution Frame) oraz niższymi kosztami operacyjnymi OPEX (całkowicie pasywne elementy przekładają się na zredukowanie zużycie energii, niższy koszt utrzymania powierzchni HE/HUB).

Potencjał HFC

Drugi dzień Konferencji otworzył Seweryn Jabłoński, inżynier sprzedaży w VECTOR prezentacją „Przyszłości infrastruktury sieci HFC”. Prelegent omówił potencjał sieci HFC i wyzwania stojące przed jej operatorami w przyszłości, czyli: ewolucja architektury HFC (Fiber Deep, RFoG), rozszerzenie pasma downstream i upstream, optymalizacja kosztów pasma w środowisku DOCSIS, nowe technologie xPON. S. Jabłoński przedstawił przykłady architektury HFC: segmentacja w sieci dystrybucyjnej, segmentacja długich kaskad, architektura Fiber Deep, węzeł optyczny jako ostatni aktywny element sieci, architektura: węzeł + 1 element aktywny, RFoG. Na podstawie przedstawionych danych wyciągnięto wniosek, że technologie HFC wciąż będą dynamicznie rozwijane i będą rozwiązaniem najbardziej efektywnym kosztowo dla abonentów rezydencjalnych.

Mikołaj Chmura, inżynier sprzedaży w VECTOR, przybliżył słuchaczom temat nowoczesnych rozwiązań GPON. W prezentacji przedstawił platformę HUAWEI, światowego lidera technologii GPON. W skład platformy dostępowej HUAWEI wchodzi koncentrator OLT (MA 5600T lub MA 5603T). MA 5600T to OLT o wysokiej pojemności, który mieści do 16 kart usługowych. MA 5600T jest w pełni redundantną terabitową chassis, z wbudowanym modułem monitorującym stan urządzenia i sygnału optycznego. Mniejszym OLT jest MA 5603T, wyposażony w 6 slotów usługowych i przeznaczony dla małej liczby użytkowników. Sygnał z rozgałęźnika OLT dociera do optycznego terminala abonenckiego ONT – Optical Network Terminal. Umieszczone u abonentów ONT umożliwiają odbiór strumieni danych przesłanych światłowodem, a następnie zamieniają je na sygnały elektryczne i przekazują do urządzeń abonenta. W zależności od potrzeb operator sieci do wypełnienia OLT może wybrać karty posiadające 4 lub 8 portów GPON.
Kolejna prezentacja „Zagrożenie w usługach transmisji danych – IPv6 szybciej niż można się spodziewać” pokazała usługi IPv6 jako nadchodzące rozwiązanie do wdrożenia w każdej sieci oraz związane z tym problemy i koszty. Według danych przedstawionych przez Przemysława Sadło, starszego inż
yniera sprzedaży w VECTOR, zwiększający się popyt na adresy IPv4 może spowodować ich brak w najbliższej przyszłości i zaostrzenie polityki RIPE (niezależna organizacja wspierająca infrastrukturę sieci internet, m.in. przechowująca i przydzielająca takie dane jak adresy IPv4 i IPv6).
Obecnie już niektórzy operatorzy sieci dostają z RIPE odmowy na wykorzystanie adresów. Dzisiaj migracja IPv4 do IPv6 jest długim procesem, a koegzystencja adresacji IPv4 i IPv6 komplikuje dodatkowo zarządzanie adresami, co stanowi wyzwanie dla operatorów sieci.
Wykładom i obradom 10. Konferencji Technik Szerokopasmowych towarzyszyła wystawa techniczna, podczas której rozwiązania zaprezentowali partnerzy firmy VECTOR: ARRIS, BeeSmart, CABLECON, COMMSCOPE, CONAX, ERICSSON, HUAWEI, Technicolor i TRILITHIC.
Podczas demonstracji technicznej również organizator, VECTOR, zaprezentował innowacyjne systemy do świadczenia nowoczesnych usług telekomunikacyjnych.