Polskie uwarunkowania dla technologii DAS

Wdrożenie systemu DAS (Distributed Antenna System) w Polsce to nie tylko kwestia doboru właściwej technologii czy komponentów. To również konieczność poruszania się w gąszczu przepisów prawa telekomunikacyjnego, norm technicznych oraz wymagań czterech głównych operatorów komórkowych. Nieprzestrzeganie tych zasad może skutkować nie tylko opóźnieniami w projekcie, ale nawet wysokimi karami finansowymi lub brakiem możliwości uruchomienia systemu.

W praktyce oznacza to, że inwestorzy, deweloperzy i integratorzy systemów powinni od samego początku uwzględniać lokalne regulacje, wymagania UKE oraz operatorów. Ten rozdział pokazuje, jak wygląda rzeczywistość wdrożeń DAS w Polsce — od aspektów prawnych i formalnych, przez normy techniczne, po procedury współpracy z operatorami.

Dzięki tej wiedzy łatwiej zaplanować proces inwestycyjny, uniknąć błędów i zadbać o to, by system DAS działał legalnie, efektywnie i z pełnym wsparciem sieci komórkowych.

Przepisy, normy i wymagania techniczne w Polsce

Głównym organem regulującym rynek telekomunikacyjny w Polsce jest Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE). Każda instalacja radiowa, w tym system DAS, musi być zgodna z polskim prawem.

Kluczowe kwestie prawne i regulacyjne:

• Używanie częstotliwości
  Pasma częstotliwości wykorzystywane przez sieci komórkowe (np. 900, 1800, 2100, 2600 MHz, 3.6 GHz) są zasobem licencjonowanym. Wyłączne prawo do nadawania w tych pasmach mają operatorzy (Orange, Play, T-Mobile, Plus), którzy wygrali aukcje i posiadają tzw. rezerwacje częstotliwości.
• Status prawny systemu DAS
  System DAS (w szczególności aktywny, zasilany z dedykowanego źródła sygnału jak BTS) jest traktowany jako część sieci operatora. Jego budowa i uruchomienie muszą odbywać się w ścisłej współpracy i za zgodą operatora(ów), którzy mają być w nim obecni. Operatorzy zazwyczaj zgadzają się „użyczać” swój sygnał do systemu, który jest własnością inwestora lub jest przez niego finansowany.
• Problem nielegalnych repeaterów / wzmacniaczy
  To bardzo ważna kwestia w Polsce. Samodzielna instalacja i uruchomienie repeatera (wzmacniacza) GSM/LTE/5G, który pobiera sygnał z zewnątrz i retransmituje go wewnątrz budynku, jest kategorycznie zabroniona i karalna.
  – Dlaczego jest to nielegalne?
  Niewłaściwie zainstalowany, nieskalibrowany lub niskiej jakości wzmacniacz zaczyna siać bardzo silne zakłócenia w okolicy. Może on skutecznie „zagłuszyć” działanie legalnej stacji bazowej operatora, pozbawiając zasięgu setki, a nawet tysiące użytkowników w promieniu kilku kilometrów. Jest to traktowane jako używanie urządzenia radiowego bez wymaganego pozwolenia.
  – Stanowisko UKE
  Urząd Komunikacji Elektronicznej regularnie prowadzi kampanie informacyjne i kontrole, namierzając i likwidując nielegalne instalacje. Za używanie takiego urządzenia grożą wysokie kary finansowe (zgodnie z ustawą Prawo Telekomunikacyjne).
  – Wniosek
  Jedyną legalną drogą do poprawy zasięgu w budynku jest instalacja profesjonalnego systemu DAS, zrealizowana we współpracy z operatorem.

Normy techniczne

Instalacje DAS powinny być zgodne z obowiązującymi normami technicznymi, m.in. dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej (dyrektywa EMC), bezpieczeństwa użytkowania (dyrektywa LVD) oraz normami budowlanymi dotyczącymi prowadzenia instalacji teletechnicznych w budynkach. Wszystkie aktywne komponenty systemu (jednostki centralne, zdalne) muszą posiadać deklarację zgodności CE, potwierdzającą spełnienie europejskich norm.

Wymagania polskich operatorów komórkowych

Każdy z czterech głównych operatorów infrastrukturalnych w Polsce ma własne, szczegółowe wymagania techniczne dotyczące systemów wewnątrzbudynkowych, które mają być przyłączone do ich sieci. Dokumenty te (specyfikacje techniczne) zazwyczaj nie są publicznie dostępne i są udostępniane partnerom (integratorom systemów) lub inwestorom po podpisaniu odpowiednich umów o poufności.

Mimo różnic w detalach, można zidentyfikować wspólny trzon wymagań:

• Preferencja dla systemów aktywnych
  Wszyscy operatorzy dla średnich i dużych obiektów wymagają lub zdecydowanie preferują aktywne, światłowodowe systemy DAS. Systemy pasywne będą akceptowane tylko w bardzo ograniczonych przypadkach (np. małe parkingi).

• Wsparcie dla wszystkich technologii operatora
  System musi być w stanie transmitować wszystkie technologie radiowe używane przez danego operatora – wciąż 2G (voice), 4G LTE (dla data i VoLTE) oraz coraz częściej 5G. Oznacza to, że komponenty DAS muszą być szerokopasmowe.

• Możliwość zdalnego monitoringu
  Operator musi mieć możliwość zdalnego monitorowania „swojej” części systemu. Nowoczesne systemy DAS pozwalają na stworzenie wirtualnych partycji (vDAS), gdzie każdy operator widzi tylko parametry dotyczące jego sygnału. Jest to kluczowy wymóg operacyjny.

• Wymogi co do jakości sygnału (KPIs)
  Operatorzy precyzyjnie określają minimalne poziomy RSRP i SINR, jakie system musi zapewnić na obszarze pokrycia. Te wymagania są podstawą do projektowania RF i testów odbiorczych.

Proces koordynacji i odbioru

• Wstępna koordynacja
  Projekt DAS musi być przedstawiony i zaakceptowany przez działy techniczne każdego operatora przed rozpoczęciem instalacji.

• Dostarczenie źródła sygnału
  Po stronie operatora leży dostarczenie i uruchomienie źródła sygnału (najczęściej dedykowanej stacji BTS lub połączenia do BBU). Jest to często najdłuższy i najbardziej skomplikowany logistycznie etap, wymagający od inwestora zapewnienia miejsca i zasilania.

• Odbiór techniczny
  Po instalacji i uruchomieniu systemu, przedstawiciele operatora mogą przeprowadzić lub zażądać wyników pomiarów weryfikacyjnych (walk-testów). Oficjalny odbiór i „włączenie” sygnału dla użytkowników końcowych następuje dopiero po potwierdzeniu, że system spełnia wszystkie wymagania techniczne.